In heel Europa zijn er resten terug te vinden van oorspronkelijke kampen uit de 2de Wereldoorlog. Dit kunnen vernietigingskampen, maar ook strafkampen zijn. Ook in Duitsland zelf zijn er nog vele resten van deze kampen terug te vinden. Bergen-Belsen is een van deze vele kampen, een tijd geleden heb ik deze bezocht.
Na een lange zoektocht naar zijn opa, ontdekte mijn man namelijk waar zijn opa is omgekomen tijdens de 2de wereldoorlog. Als verzetsstrijder was hij gedeporteerd, maar lange tijd was het onduidelijk waarheen. Op dat moment was hij weer “terecht”, een opa die mijn man nooit heeft mogen ontmoeten. Ter nagedachtenis aan hem, hebben we Bergen-Belsen bezocht. Nu het vandaag dodenherdenking is, wil ik jullie meenemen naar dit bijzondere, maar pijnlijke stukje wereldgeschiedenis.
Bergen-Belsen van trainingskamp naar krijgskamp tot concentratie kamp.
Bergen-Belsen is oorspronkelijk een trainingskamp geweest voor het Duitse leger, want Bergen was en is een mooi trainingsgebied midden in de bossen. In 1939 veranderde het in een krijgskamp voor ondermeer Russische soldaten die gevangen genomen werden. Zo werd dit kamp gebruikt t/m 1943 en kwamen er uiteindelijk naast de Russen ook soldaten uit Frankrijk, Polen en België, maar ook verzetstrijders uit alle Europese landen te zitten. In 1943, nadat de SS het gezag van het kamp over had genomen, werd het een concentratiekamp en waar ook de joodse mensen naar toe werden gedeporteerd. Het kamp heeft een zeer bekende “bewoner” gekend, namelijk Anne Frank, van het beroemde dagboek. Zij zijn zeker niet een van de weinige, maar een van de vele die in dit kamp het leven hebben gelaten. De vele doden in dit kamp zijn niet ten prooien gevallen aan gaskamers, zoals op vele kampen het geval was, maar ze zijn vooral overleden aan dysenterie en vlektyfus. Gaskamers waren in de gehele periode dat het kamp bestond niet aanwezig. Aan het einde van de oorlog, toen het Duitse regime ten val kwam, hebben de Duitse bezetters alles in de brand gestoken. Hierdoor ontstond de grootste massamoord op dit terrein. De doden van Bergen-Belsen zijn allemaal in grote massagraven begraven die als heuvels terug te zien zijn in dit, tegenwoordig, prachtige park.
Oorspronkelijke muur/omheining Bergen-Belsen
Bergen-Belsen is tegenwoordig een herdenkingspark. Van de barraken is niets meer terug te vinden, dus een echt beeld van hoe het er uitzag krijg je alleen via beeldmateriaal. Dit is mooi weergegeven in het museum op het terrein. Foto’s van die tijd, genomen op het kamp toen het in gebruik was worden hier tentoongesteld, alsmede de nog teruggevonden eigendommen van de “bewoners”. Buiten op het terrein van dit ongelofelijk grote park is nog wel de scheidingslijn zichtbaar waar ooit de omheining heeft gestaan. Deze muur is er niet meer, maar de weg die het heeft nagelaten tussen de bomen, is als een groene mat nog duidelijk zichtbaar.
Grafstenen op Bergen-Belsen
Wanneer je eenmaal op het grote open gedeelte van Bergen-Belsen komt, kijk je je ogen uit. Je ziet onnoemelijk veel heuvels, met daarop het aantal mensen wat in dit graf liggen. Het was bizar om dit te beseffen en dat veroorzaakte bij mij ook een heel vreemd gevoel. Ongevoel wat ik niet kan omschrijven. Het is mooi en sereen, maar de geschiedenis zie je in deze graven pal voor je en dat voelt onwerkelijk. Buiten de massagraven staan er ook vele grafstenen, deze zijn door de familieleden van de omgekomen mensen geplaatst of door regeringen. Dit geeft een wirwar van talen op 1 veld, wat ook weer laat zien hoe ongelooflijk groot het leed van deze oorlog is geweest.
Gedenkplateau Bergen-Belsen
Op de achtergrond zie je het grote gedenkplateau, waar jaarlijks de slachtoffers worden herdacht. Op dit plateau liggen grote (graf)stenen die zijn geplaatst door verschillende landen die zijn geraakt door deze oorlog en hun inwoners op dit kamp hebben verloren. Je vind hier naast een Nederlandse steen, ook een steen uit bv Turkije, ter nagedachtenis aan de zigeunerbevolking uit dit land die hier is omgekomen. Ook nu weer een moment van realisatie hoe verstrekkend de gevolgen zijn geweest van een oorlog die, tijdtechnisch in de geschiedenis, best klein en kort is geweest.
Buiten het gedenkpla
teau staat er ook een heel mooi monument van de joodse gemeenschap. Niet alleen puur uit Israel, maar vanuit de vele landen waar deze bevolking zich bevind en van waaruit ze geraakt zijn. Ik vond dit een heel indrukwekkend en imposant monument, met sterke en diepe teksten erop.
Het is een vreemde gewaarwording om dit terug te zien in de hart van het probleem uit die tijd. Midden in een oorspronkelijk kamp, spreekt de bevolking die in deze oorlog het hardste is geraakt.
Informatie voorziening op Bergen-Belsen
Het kamp had echt sectoren en gebieden, het was compleet onderverdeeld en dit wordt sterk weergegeven met informatiezuilen. Hierop staat duidelijk omschreven waar je je bevindt en wat daar op die plek gebeurde tijdens de 2de wereldoorlog. Dit wordt al dan niet versterkt met foto’s, dit om je beeld van hoe het was te versterken. Het is best vreemd om via beeldmateriaal een kijkje te nemen in de meest zwarte geschiedenis van Europa in de moderne tijd. Deze foto’s maken het op een bepaalde manier tastbaar, om daar te staan op de plek waar de foto is genomen en de afgebeelde gebeurtenis plaats vond. Helemaal onbegrijpelijk is om het leed op de foto’s te zien terwijl je daar zelf in een ongewoon saamhorige rust staat.
Marquette van kamp Bergen Belsen tijdens de oorlog.
Op de grond in het park vind je op vele plaatsen stenen met daarin uitgekerfd hoe de indeling van het park was en waar je op dat moment staat. Wederom geeft dit het terugkerende gevoel van een dubbel bestaan. Je weet welke kille tijden hier zijn gekend, hoeveel mensen hier zijn gemarteld, gedood, uitgehongerd en uitgebuit. Zelf sta je er midden in de prachtige natuur, luisterend naar niets anders dan de vogeltjes die in alle vrijheid kunnen gaan waar ze willen en hun lied kunnen zingen waar ze maar willen. Deden ze dat in tijden van het kamp dat ook? Waren zij de enige bewoners die konden gaan en staan waar ze wilde? Allemaal vragen die door mijn hoofd speelde toen ik daar rond liep.
Niet alleen de stenen op de grond op verschillende plekken in het park geven een goed beeld van de grote van dit kamp, maar ook de marquete bij de entree geeft een idee. Helemaal doordat de barakken op deze beeltenis opgebouwd zijn en daardoor nog meer vorm geven.
Toegangspad naar het museum van Bergen-Belsen.
Via het herdenkingspark kan je het museum betreden. Dit doe je door een soort van sluisgang in te lopen. In de wanden van deze sluispad zitten speakers ingebouwd. Uit deze speakers komen gesprekken en commentaren, origineel en later ingesproken, van mensen die hier hebben gezeten. Ze geven gedachtes, gevoelens en belevenissen aan in de vele talen die hier zijn gesproken. Dit ging regelrecht door naar mijn hart. Het is bizar om daar te staan en er naar te luisteren en ook nog eens te weten dat een deel originele geluidsopnames zijn.
Het boek met geregistreerde slachtoffers.
In het museum ligt een boek met de mensen die geregistreerd zijn als slachtoffer van dit kamp. Hierin staat lang niet iedereen vermeld, doordat de bezetters alle documentatie hebben verbrand op het moment dat het kamp tot val kwam. Dit zorgde ervoor dat er geen direct bewijs meer was wie er wel en niet heeft gezeten. Daardoor zijn de namen er beetje bij beetje ingekomen door op aangeven van overlevende van het kamp, maar ook door familieleden die na een zoektocht naar hun verloren familie op dit kamp stuitte. Je kunt de namen vinden van mensen die het kamp hebben overleefd, maar ook zij die het niet hebben overleefd en eventuele sterfdatum, indien bekend. Dit boek is open voor iedereen om door te bladeren en wederom weer een moment van bezinning als je dat doet.
Op de onderstaande foto vonden we de opa van mijn man. Een heel bijzonder moment en zeker ook emotioneel.
Mijn oordeel over het bezoek van Gedenkspark Bergen-Belsen.
Zoals jullie hebben kunnen lezen, dit park heeft een grote indruk op mij achtergelaten. Het is een onvoorstelbaar stukje geschiedenis, de samenhangen tussen het verleden en de serene sfeer die er tegenwoordig hangt. Het was ook mooi om te zien hoeveel gezinnen hier liepen. Er zijn gelukkig nog steeds mensen die er waarde aanhechten dat de huidige kinderen en jeugd leert van het verleden.
Een tip die ik graag mee wil geven als je iemand zou willen herdenken op dit park. Neem een stuk steen mee, zoals je bij veel van de monumenten zag. Er liggen overal steentjes met daarop een boodschap als nagedachtenis. Dit is een heel mooi gebaar en erg indrukwekkend om daar te zien.
Voor iedereen die nieuwsgierig is naar deze donkere bladzijde in de geschiedenis kan ik een bezoek aan dit park aanraden. Ik kan niet vaak genoeg herhalen hoe bijzonder dit is. Voor mij krijgt dit park een dikke: 9
You might also like
4 Comments
Wat indrukwekkend. Hele mooie foto’s. Krijg wel een brok in mijn keel van het feit dat je de naam van de opa van je man gevonden hebt. Jeetje wat bijzonder.
Marion onlangs geplaatst…De vraag van vandaag #1
Ik hoop altijd dat door terug te kijken, fouten in de toekomst niet meer worden gemaakt. Maar ja, niet iedereen begrijpt lessen van het verleden, of is te jong om te beseffen dat geschiedenis zich wel degelijk kan herhalen. Het moet toch wat rust geven om eindelijk een antwoord te hebben op wat er gebeurd is met de opa van je man. Ook al heb je hem niet gekend, het is toch belangrijk om te weten.
Mooie foto’s en mooie beschrijving.
Daenelia onlangs geplaatst…Uitpakken! Het huis is er!
Dit klinkt raar, maar het ziet er erg mooi en rustgevend uit. Tof (wat ook niet een gepast woord is) dat je dit bent gaan doen. Ik ben ook altijd bewust bezig met 4 mei. Ik ergerde me zelfs heel erg aan die ‘actie’ van mensen die tegen 4 mei zouden zijn. Serieus… hebben die mensen dan geen besef waar het voor staat? Want in mijn ogen zeg je dan eigenlijk; ik had liever nog in oorlog willen leven en ons land had niet bevrijd hoeven te worden. Zo onrespectvol naar mensen die om het leven zijn gekomen tijdens het bevrijden van ons land, maar ook andere vredesmissies. En dan ga je wel 5 mei vieren? Dat komt er bij niet in.
Op 4 mei gaan wij ook altijd herdenken ergens op locatie. En mijn zoon wil ik ook meegeven hoe belangrijk het is om dit te blijven doen.
Sheila onlangs geplaatst…Reacties op je blogs
Wat een emotioneel moment moet dat zijn geweest toen jullie opeens de naam van de opa van je vriend zagen staan. Hoe tastbaar wordt zoiets dan he? Wij waren een paar jaar geleden in Buchenwald en dat heeft toen ook enorm veel indruk op mij gemaakt, net als Terezin in Tsjechië. Bergen-Belsen, net als Auschwitz, willen we zeker nog eens bezoeken. Vorig jaar waren we trouwens op vakantie in Normandië en daar heb ik ook regelmatig met kippenvel bij een monument of grafsteen gestaan.
Wanda onlangs geplaatst…Tulpenvelden in Groningen